فارس پیشرو در تامین امنیت غذایی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس؛ نسیم بهاری، خوشه ‌هایی طلایی گندم را با خود به این سو و آن سو می‌برد.

کمبیاین‌ها در حال برداشت گندم از ۹ هزار هکتار زمین‌های کشاورزی آبی و دیم شهرستان مُهر در جنوبی‌ترین قسمت استان فارس هستند. گرمای روز‌های طولانی  جنوب استان آن هم در ماه مبارک رمضان خللی در کار برداشت وارد نکرده است. قرار است تا خرداد ماه ۷۰ کمباین برداشت گندم را به پایان برسانند. به گفته آقای مرادی معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مهر،  بارندگی‌های مناسب و به موقع نوید بخش سال زراعی پرباری برای گندم کاران این منطقه است. پیش بینی شده بیش از ۲۵ هزار تن گندم در این شهرستان  برداشت و به مراکز خرید تحویل داده شود.

استان فارس سال هاست از قطب‌های مهم تولید گندم در کشور به شمار می‌رود.

پیش بینی شده در سال زراعی ۹۹ - ۹۸، بالغ بر ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گندم از مزارع استان برداشت شود موضوعی که در تامین امنیت غذایی کشور  نقش به سزایی دارد.

امنیت غذایی با خوشه‌های طلایی

امروزه مسئله امنیت غذایی در سطح جهان ابعاد تازه‌ای به خود گرفته و به یکی از مباحث مهم جهانی تبدیل شده است. از آنجا که خودکفایی یکی از اصول امنیت غذایی است، دستیابی به این مهم از طریق افزایش تولید مواد غذایی ممکن خواهد بود. در این میان گندم به عنوان محصول محوری و کلیدی کشاورزی جایگاه ویژه‌ای در تولید و مصرف مواد غذایی مردم جهان دارد.  بررسی سرانه مصرف مواد غذایی در کشور نشان می‌دهد در بین کالا‌های اساسی، فراورده‌های خانواده گندم بیشترین سهم را در تأمین امنیت غذایی افراد جامعه به خود اختصاص داده است؛ به نحوی که در حدود ۲۵ درصد مواد غذایی در الگوی تغذیه مردم از محصولات مشتق شده از گندم است. گندم بیش از ۳۶ درصد کالری مردم کشور را تامین می‌کند و حدود ۴۰ درصد امنیت غذایی وابسته به گندم است.

از این رو تأمین کالا‌های اساسی و دستیابی به امنیت غذایی از جمله مهم‌ترین ضروریات کشور هم زمان با افزایش رشد جمعیت محسوب می‌شود. ایران به دلیل قرار گرفتن در موقعیت حساس جغرافیایی- سیاسی خاورمیانه همواره در معرض تهدیدات سیاسی و اقتصادی قرار داشته است. ازاین رو، کاهش وابستگی به واردات و تأمین خودکفایی در تولید محصول استراتژیکی چون گندم از مهم‌ترین اهداف اقتصادی کشور در سال‌های اخیر بوده است.

فارس پیشرو در تولید گندم

فارس سالانه با تولید ۱۰ میلیون تن انواع  محصولات کشاورزی نقش به سزایی در تامین امنیت غذایی کشور ایفا می‌کند. در این  میان تولید گندم به عنوان محصول حیاتی همواره  در اولویت سیاست گذاری مجریان بخش کشاورزی فارس قرار داشته است.

 محمد مهدی قاسمی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس می‌گوید کشاورزان استان با سابقه دیرینه در کشت گندم  با شیوه‌های مبارزه با آفات و بیماری‌ها و نحوه کاشت، داشت و برداشت به خوبی  آشنا هستند  و برای افزایش تولید کمی و کیفی این محصول،  خود را به تجهیزات مورد نیاز مجهز کرده اند.

به گفته قاسمی در استان فارس ۴۰۰ هزار هکتار مزارع آبی و گندم دیم وجود دارد که حتی با وجود خسارت سرمازدگی به ۱۵ هزار هکتار از این مزارع همچنان پیش بینی افزایش تولید وجود دارد.

برداشت گندم در فارس از فروردین ماه در مهر و لامِرد آغاز می‌شود و شهریور ماه در آباده و اقلید به پایان می‌رسد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس می‌گوید اقداماتی از جمله عملیات به‌زراعی، نظارت‌های فنی، رعایت تاریخ کشت توصیه شده، مبارزه به موقع با علف‌های هرز و بیماری‌ها، تغذیه مناسب و آبیاری به هنگام این نوید را می‌دهد که به یاری خداوند در سالی که به نام  جهش تولید نام گذاری شده شاهد افزایش قابل توجه تولید گندم در استان نسبت به سال‌های گذشته باشیم.

قاسمی پیش بینی می‌کند در سال زراعی جاری افزون بر ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گندم از مزارع استان  برداشت شود.

 او  تاکید می‌کند برنامه ریزی‌های لازم برای برداشت و خرید بدون دغدغه کشاورزان صورت گرفته و  هماهنگی‌های لازم با اتحادیه کمباین داران استان و دستگاه‌هایی مانند پلیس راهور برای حمل و نقل جاده‌ای و اداره کل پایانه‌ها انجام شده است.

به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس،  ۱۳۵ مرکز خرید گندم نیز با همکاری  شرکت غله و اتحادیه تعاونی‌های  روستایی تدارک دیده شده است. قاسمی خرید تضمینی گندم را از عوامل افزایش ۵۰ درصدی تولید گندم در فارس نسبت به سال زراعی  گذشته بیان می‌کند و می‌گوید خوشبختانه قیمت گندم عادی و گندم نان به ۲ هزار و ۵۰۰  تومان افزایش پیدا کرده و قیمت  گندم دروم  نیز  ۲ هزار و ۶۰۰  تومان  تعیین شده که باعث تمایل زیاد کشاورزان به کشت گندم در استان شده که این موضوع تاثیر به سزایی بر تامین امنیت غذایی کشور خواهد داشت.

پای صحبت گندم کاران

کشاورزان از بازیگران اصلی  تولید و تامین امنیت غذایی کشور محسوب می‌شوند و حمایت دولت و بخش خصوصی و ارایه مشوق‌های لازم به آن ها، گردش بهتر چرخ اقتصاد کشور را به همراه دارد.

آقای فیروزی از گندم کاران مرودشتی که بیشترین سهم را در تولید گندم استان فارس دارند؛ افزایش قیمت گندم نسبت به پارسال را باعث دلگرمی بیشتر کشاورزان  منطقه برای توسعه سطح زیر کشت گندم ذکر می‌کند و البته ابراز امید واری می‌کند پول خرید تضمینی نیز به موقع پرداخت شود. آقای صادقی از  کشاورزان شهرستان مهر هم می‌گوید به دلیل  بارش‌های خوب  سال زراعی فقط دو ماه مزرعه خود را  آبیاری کرد و این موضوع باعث شد تا میانگین  تولیدمان در هر هکتار نسبت به پارسال افزایش یابد او می‌گوید اگر کمباین‌های بیشتری به برداشت گندم اختصاص یابد خیال کشاورزان راحت‌تر می‌شود، زیرا امسال بارندگی‌ها در فصل برداشت هم ادامه داشت.

آقای جعفری کشاورز فیروز آبادی نیز از افزایش تولید به دلیل بارش‌های  خوب امسال می‌گوید و از طرفی به مشکل تامین کود شیمیایی اشاره می‌کند و می‌گوید  تامین کود شیمیایی برایم مشکل ساز شد. حواله خرید می‌گرفتم، اما نمی‌توانستم کودی دریافت کنم و مجبور بودم کود مورد نیازم را  به صورت آزاد خرید کنم.

چالش‌های کشت گندم

زراعت گندم اگر چه در حوزه اقتصاد مقاومتی به خود کفایی در کشاورزی کمک بسیار زیادی کرده؛  منابع آبی را نیز با برخی  مشکلات همراه کرده است.  به طور مثال در روش کشت غرق آبی گندم در استان فارس به خصوص در شهرستان‌های شمالی که بیشتر آن‌ها از این روش استفاده می‌کنند میزان مصرف آب گاهی  به ۱ و نیم متر مکعب به ازای هر کیلو گرم گندم می‌رسد که تغییر روش آبیاری می‌تواند تا حد زیادی این مشکل را برطرف کند.

 حسین پژمان معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی فارس می‌گوید  در حال حاضر دولت یارانه آبیاری تحت فشار را نیز به کشاورزان پرداخت می‌کند، اما یکی از دلایلی که باعث می‌شود کشاورزان به روش غرق آبی روی بیاورند هزینه سالیانه خرید نوار در روش آبیاری نواری است.

به گفته پژمان اگر چه بارش‌های مناسب در طول سال زراعی کمک خوبی به منابع آبی کرده و مشکلات را تا حدودی کم کرده،  در شرایط بارندگی خیلی زیاد  با بیماری‌های برگی به خصوص در کشت گندم روبرو می‌شویم که می‌تواند عملکرد را تا  ۵۰ درصد  کاهش دهد. اما برای کنترل کاهش عملکرد و کم کردن اثر بیماری‌ها استفاده ار قارچ کش‌ها به کشاورزان توصیه می‌شود. در صورت امکان کشاورز باید سالانه  دو بار  از قارچ کش‌ها استفاده کند یکی در مرحله ظهور ساقه و دیگری در مرحله ظهور خوشه ها. از طرفی باید تاکید کنیم  گندم اگر چه محصول استراتژیک است اگر در یک مزرعه به صورت مداوم کشت شود؛ خاک، مواد آلی خود را که بسیار مهم و مفید هستند  از دست خواهد داد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی فارس مسئله قابل تامل دیگر در روند برداشت گندم  را آتش زدن  کاه و کلش باقی مانده در مزارع توسط برخی کشاورزان ذکر می‌کند که علاوه بر ضرر جدی به مواد مغذی موجود در خاک آلودگی هوا را نیز به دنبال دارد.

حسین پژمان می‌گوید با بررسی کارشناسانه و با عملی کردن  راهکار‌های صحیح می‌توان بیش از پیش به افزایش عملکرد و برداشت این محصول استراتژیک امیدوار بود و کمک مهمی به امنیت غذایی کشور کرد.

توسعه پایدار کشاورزی با نگاه حمایتی  

کشاورزی یک پایه اقتدار و قدرت کشور‌ها محسوب می‌شود و تقویت این پایه مستلزم توسعه پایدار این بخش حیاتی و مهم است. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در تولید، اشتغال و ایجاد امنیت غذایی، کشور‌های مختلف جهان، اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه، به روش‌های گوناگون این بخش را حمایت می‌کنند. حمایت از کشاورزان با هدف تثبیت تولید محصولات کشاورزی و خودکفایی در تولید محصولات اساسی به روش‌های مختلف نظیر کاهش هزینه‌های تولید، ایجاد سرمایه در گردش و پرداخت یارانه مستقیم  صورت می‌گیرد.

در ایران نیز دولت‌ها  برای حمایت از  تولیدات کشاورزی برنامه‌های متخلفی اجرا کرده اند؛ از جمله این حمایت‌ها می‌توان به سیاست خرید تضمینی محصولات کشاورزی اشاره کرد. دولت در قالب اجرای این سیاست، اقدام به خرید تضمینی محصولات تولیدی کشاورزان می‌کند تا کشاورزان از نارسایی‌های بازار در امان باشند و دچار زیان نشوند.

هدف جدی در اجرای این قانون آن است که دولت باید به نحوی قیمت محصولات کشاورزی را تعیین کند که کشاورزان تمایل به تولید و فروش محصولات خود به دولت داشته باشند؛ تا از این طریق کشور دچار کمبود غذای اساسی خود و واردات آن نشود.

از طرفی کارشناسان معتقدند استفاده از دانش روز دنیا، حذف بروکراسی اداری و رفع موانع تولید، ارائه تسهیلات و مشوقات به تولیدکنندگان بخش کشاورزی، توسعه صنایع تبدیلی، نوسازی ماشین آلات کشاورزی و بهبود زیرساخت‌های حمل و نقلی با هدف صادرات  لازمه تحقق شعار سال در بخش کشاورزی  است.