کمبود ویتامین D در کودکان چه علائمی دارد؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ ویتامین‌ها ریز مغذی‌هایی هستند که وجود مقادیر کافی از آن ها، برای عملکرد سالم بدن انسان ضروری است.

ویتامین دی ویتامینی محلول در چربیست که نقش‌های بسیاری در بدن ایفا می‌کند. ویتامین دی در تنظیم رشد سلول ها، عملکرد سیستم عصبی، عضلانی و بهبود عملکرد سیستم ایمنی نقش دارد و در برابر التهاب و عفونت‌ها از بدن حمایت می‌کند. بسیاری از تحقیقات نشان داده اند که بین کمبود ویتامین دی و ابتلا به برخی سرطان ها، بیماری دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی ارتباطی وجود دارد.

قرار گرفتن کافی در معرض نور خورشید و استفاده از لبنیات غنی شده با ویتامین ِD می‌تواند به میزان قابل توجهی شیوع کمبود ویتامین D را کاهش دهد. با این حال، کمبود ویتامین D هنوز هم یک مشکل شایع در بسیاری از جمعیت‌ها، به ویژه در کودکان کم سن، زنان و افرادی که به دلایل جسمی به مدت کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند می‌باشند.


علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین D در کودکان
بسیاری از افرادی که دچار کمبود ویتامین دی هستند، هیچ علامتی ندارند.
اما در بعضی از کودکان عوارض کمبود ویتامین دی، از جمله دچار درد‌های استخوانی و عضلانی مشاهده می‌شود.
از جمله عوارض و علائم کمبود ویتامین دی بسیار پایین می‌توان به نرمی استخوان و ایجاد بیماری ریکت یا راشیتیسم در کودکان، و بیماری به نام استئومالاسیا در نوجوانان و بزرگسالان اشاره کرد.
ریکت فقط در هنگام رشد کودک اتفاق می‌افتد.
اگر کودک در اثر کمبود ویتامین D نرمی استخوان داشته باشد، استخوان‌ها خم می‌شوند و کودک دچار پا‌های پرانتزی، پای ضربدری در اثر اختلال در استخوان‌های زانو، و دیگر اختلالات می‌شود.



کدام کودکان بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین دی هستند؟
کودکانی که پوست بسیار تیره دارند. رنگ تیره پوست آن‌ها (ملانین) به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی عمل می‌کند. این زمان مورد نیاز قرارگرفتن در معرض آفتاب را برای ساخت طبیعی ویتامین D افزایش می‌دهد.
کودکانی که پوست آن‌ها به ندرت در معرض آفتاب قرار می‌گیرد. به عنوان مثال کودکانی که بیشتر مواقع در خانه هستند و یا از لباس‌هایی استفاده می‌کنند که تمام بدن آن‌ها را پوشش می‌دهد.
نوزادانی که نارس متولد شده اند.
شیرخوارانی که مبتلا به یک یا چند مورد از موارد بالا هستند. شیر مادر بهترین نوع تغذیه برای نوزادان است، اما حاوی ویتامین دی چندانی نیست. کودک اولین ذخیره ویتامین دی خود را از مادر دریافت می‌کند. اگر مادر کمبود ویتامین D و یا پوست تیره‌ای داشته باشد، شیرخوار هم در معرض کمبود ویتامین دی قرار خواهد گرفت.
کودکانی که مبتلا به بیماری‌هایی هستند که بر جذب و کنترل ویتامین D تأثیر می‌گذارد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به بیماری کبد، بیماری‌های کلیوی، اختلال در جذب مواد غذایی و برخی از دارو‌ها اشاره کرد.

درمان کمبود ویتامین دی
قرص‌های ویتامین دی در دُز‌های کم (که معمولا به صورت روزانه مصرف می‌شوند) و دُز‌های بالا (که به صورت ماهانه مصرف می‌شوند، در بازار موجودند.

اگر فرزندتان قبلا از قرص‌های ویتامین D استفاده کرده است، حتما با متخصص اطفال در میان بگذارید. چرا که مصرف بیش از حد ویتامین دی هم مشکلاتی را برای فرزند شما ایجاد خواهد کرد.
بعضی از این قرص‌ها بسیار قوی هستند. پس همیشه قرصی که فرزندتان مصرف کرده را به پزشک معالج او نشان دهید.
کمبود ویتامین دی یک مشکل دراز مدت است. پس از درمان کمبود ویتامین D، باید سطح نرمال ویتامین در بدن حفظ شود. اگر فرزند شما با مشکل کمبود ویتامین دی مواجه است، ممکن است نیاز به مکمل‌های مادام العمر نیز داشته باشد. همچنین، اطمینان حاصل کنید که فرزند شما زمان کافی را در بیرون از خانه و در زیر نور آفتاب سپری می‌کند.

کودکانی که کمبود ویتامین D دارند. باید به میزان کافی در رژیم روزانه خود کلسیم نیز دریافت کنند. در غذای روزانه فرزندتان دو تا سه وعده لبنیات بگنجانید. (منظور از هر وعده لبنیات، یک لیوان شیر، یک کاسه ماست و یا یک برش پنیر و دیگر لبنیات می‌باشد.) اگر فرزندتان به فرآورده‌های لبنی آلرژی دارد. جهت آگاهی از غذا‌های جایگزین موجود با متخصص کودکان مشورت نمایید.

جبران کمبود ویتامین دی با قرار گرقتن در معرض آفتاب

افرادی که پوست روشن دارند
کمبود این ویتامین در بیشتر افراد با قرار گرفتن در معرض آفتاب جبران می‌شود. افرادی که پوست روشن دارند ویتامین D لازم برای بدنشان را، در حین انجام فعالیت‌های روزانه خارج از منزل، از تابش مستقیم نور خورشید دریافت می‌کنند. البته توجه داشته باشید، کودکانی که پوست روشن دارند باید همیشه از کرم ضد آفتاب مناسب استفاده کنند تا به بیماری‌های پوستی و سرطان پوست مبتلا نشوند.

افرادی که پوست تیره دارند
افرادی که پوست تیره دارند، باید زمان بیشتری را در زیر نور سپری کنند. تا ویتامین D مورد نیاز بدنشان را جذب کنند. این زمان طولانی‌تر در بعضی موارد به شش برابر افرادی که پوست روشن دارند هم می‌رسد. اگر چه رنگدانه‌های موجود در پوست این افراد آن‌ها را در برابر سرطان پوست محافظت می‌کند، اما با این وجود باید مراقب آفتاب سوختگی احتمالی باشند. کودکانی که پوست تیره دارند معمولاً در پاییز، بهار یا زمستان نیاز به ضد آفتاب ندارند. با این حال، به همراه داشتن کلاه و عینک آفتابی خالی از لطف نیست.

اطلاع از میزان اشعه ماوراء بنفش موجود در نور خورشید
در ماه‌های گرم، وقتی شاخص UV از ۳ بیشتر است، قرار گرفتن در معرض آفتاب برای حفظ سطح نرمال ویتامین D کافی است.

به هنگام صبح و نزدیک عصر که شاخص UV از ۳ کمتر است می‌توانید بدون هیچ خطری از تابش آفتاب استفاده کنید. (مگر در ارتفاعات و مکان‌های پوشیده شده از برف که نور خورشید را انعکاس می‌دهند). در روز‌هایی که شاخص UV از ۳ کمتر است بهتر است کودکان با لباس کمتر مدتی را در معرض تابش آفتاب سپری کنند.

نکات مهم درباره کمبود ویتامین دی
این ویتامین نقش بسزایی در سلامتی استخوان‌ها و ماهیچه‌ها ایفا می‌کند.
بیشترین میزان ویتامین D هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب در پوست ساخته می‌شود.
دریافت این ویتامین از مواد غذایی کار دشواری است.
کودکانی که پوست بسیار تیره دارند، در معرض کمبود ویتامین دی قرار دارند.
کودکانی که پوست آن‌ها به ندرت در معرض آفتاب قرار دارد در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند.
کودکانی که بیماری‌های خاص دارند، در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند.
کودکانی که کمبود ویتامین D دارند، باید از مکمل‌های ویتامین دی استفاده کنند.
کودکانی که کمبود ویتامین D دارند، باید به اندازه کافی زیر تابش نور آفتاب قرار بگیرند.
کودکانی که کمبود ویتامین D دارند، باید حتما از غذا‌های کلسیم دار در رژیم غدایی شان استفاده کنند.
ویتامین D بیش از حد هم می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.


چه زمانی به متخصص اطفال مراجعه کنید
اگر فرزند شما علائم کمبود ویتامین D یا کمبود کلسیم دارد، حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید.
سه ماه بعد از شروع درمان، به منظور کنترل سطح ویتامین D می‌بایست آزمایش خون تکرار شود.