پخش زنده
امروز: -
پاسداشت زبان فارسی
غلطنویسی؛ از توییتر تا رسانههای رسمی
یکی در توییت یک مسئول دیده میشود و دیگری در تابلو یک کافه، غلطنویسیها رفته رفته به تمام کلماتی که طی روز میبینیم نفوذ کردهاند؛ تا جایی که یک کاربر فضای مجازی میخواهد کلمه درستی را با غلط اصلاح کند!
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما ،هرچند افرادی همچون ابوالحسن نجفی برای «درستنویسی» تلاش بسیاری کردند اما به قولی این روزها دیگر غلطنویسی در برخی فضاها به یک فرهنگ تبدیل شده است!
مثلا اینطور شده که در برخی جاها هرچه کمتر درست بنویسی، شاختری! البته رایج شدن غلطنویسی فقط به فضای مجازی ختم نمیشود، هرچه بیشتر میگذرد غلطهای رسانهها و نهادهای رسمی بیشتر در چشم میزند. با این حال دیگر چه توقعی میتوان از کاربرهای نوظهور صفحههای مجازی داشت وقتی در بیلبورد فلان برند مشهور تا صفحه یک سلبریتی و حتی سایت یک وزارتخانه غلط دیده میشود؟!
گرچه برخی از این غلطها گاهی اصلاح میشوند اما این چیزی از فروریختن قبح غلطنوشتن کلمات در میان مردم نمیکاهد؛ چرا که مردم بعضا به دست مسئول، هنرمند و افرادی از این دست نگاه میکنند و امان از روزی که اینها هم خود به غلطنویسان بپیوندند.
غلطنویسیها گاهی در تلویزیون هم دیده میشوند؛ همانند این یکی که در زیرنویس یکی از شبکههای تلویزیونی به جای «در قالب»، «در غالب» نوشته شده است.
در رسانههای کاغذی و تحت وب ایرانی و خارجی هم بارها غلطنویسیهایی دیده شده که ممکن است این سوال را برای مخاطبان به وجود بیاورد: «یعنی کسی اینها را قبل از انتشار نمیبیند؟» و چنین میشود که ممکن است فردی اصلا مخاطب روزنامهها نباشد اما با گذر از کنار یک دکه روزنامهفروشی و افتادن ناخودآگاه چشمش به تیتر صفحه نخست یکی از روزنامههای مطرح با یک غلط املایی مواجه شود! و باز هم این سوال در ذهنش تکرار شود.
مثل تیتر صفحه نخست این روزنامه که در آن «هذیان»، «هزیان» نوشته شده است.
یا نوشتن «توفان» به جای «طوفان» در تیتر صفحه نخست برخی از روزنامههای کشور.
در واقع برخی به اشتباه گمان میکنند که نوشتار درست این کلمه «توفان» است؛ درحالی که «طوفان» درست است.
ابوالحسن نجفی در کتاب «غلط ننویسیم» در اینباره چنین توضیح میدهد: بعضی به گمان اینکه کلمه طوفان اصلا فارسی است آن را به صورت توفان مینویسند و حتی بعضی از فضلا توصیه کردهاند که صورت اخیر به کار رود. اما اصل این دو کلمه و معنای آنها یکی نیست. طوفان کلمه عربی (ظاهرا از اصل یونانی) و به معنای «باد و باران» شدید است. ولی واژه فارسی توفان صفت است و به معنای «غران، دمان» است و ربطی به «باد و باران بسیار شدید» ندارد. این واژه صفت فاعلی از مصدر توفیدن به معنای «فریاد بلند کشیدن» یا «غریدن و خروشیدن» است.
در رسانههای فارسیزبان خارج از کشور هم از این موارد به چشم میخورد، و کاربران دنیای مجازی گاهی با انتشار غلطنویسیها نسبت به اینکه چطور در یک رسانه، قبل از انتشار این غلطنویسیها به چشم کسی نمیآیند، ابراز تعجب میکنند.
غلطنویسی «ه کسره» یکی از رایجترین غلطنویسیهایی است که چند سالی است گریبان خط فارسی را گرفته و رها نمیکند. افراد خیلی وقتها بهجای «کسره» که البته در خط فارسی بعضا آن را نمینویسیم ولی میخوانیم «ه» میگذارند و بر عکس، جایی که باید این «ه» گذاشته شود آن را حذف میکنند.
برای مثال: «دلیله زندگیه من» به جای «دلیل زندگی من»، «عشقه همیشگی» به جای «عشق همیشگی»، «سردیه هوا» به جای «سردی هوا»، و برعکس: «هوا سردِ» به جای «هوا سرده» و «یِ روز خوب میاد» به جای «یه روز خوب میاد».
از جمله زمینههای غلطنویسیهایی که شاید بیشتر به چشم بیاید و زمینه را برای پیوستن عموم مردم به این موج فراهم کند، صفحههای افراد مشهور، سلبریتیها و کسانی از این دست است.
تفاوتی هم نمیکند که یک وزیر باشد یا یک بازیگر سینما؛ این غلطنویسیها به چشم برخی از کاربران فضای مجازی میآیند و ممکن است دستمایه انتقاد شوند، اما عده زیادی هم دنبالهرو آنان خواهند بود و از روی دست آنها غلط یا کلمات را به گونهای دیگر مینویسند. مشخص نیست دلیل برخی از این غلطنویسیها نشان دادن این است که آنها از مردم هستند و مثل آنها مینویسند یا اینکه از سر ناآگاهی و بیتوجهی است و فکر میکنند شکل درست کلمه همین است!
چندی پیش هم در رونمایی از نشان و پرچم یکی از وزارتخانهها پوستری طراحی شده بود که در آن به جای «بهپاخاسته»، «بهپاخواسته» نوشته شده بود. البته بعد از گذشت مدتی این اشتباه اصلاح شد اما سرعت و گستردگی فضای مجازی موجب میشود هنوز هم در برخی خبرها و صفحهها اشتباه اول دیده شود.
اما ماجرای غلطنویسیها فقط به دنیای مجازی ختم نمیشود، از تابلو فروشندههای خیابانی تا سردر مغازهها و ... هم گاهی با کلمات اشتباهی همراه است. در روزهای کرونایی حتی ممکن است گاهی دیده باشید تابلوهایی را که با این نوشته در برخی مکانها یا مغازهها نصب شدهاند: «بدونه ماسک وارد نشوید»!
یا مثلا آن یکی که بر سردر یک کافه نوشته شده است: «کافـِ کتاب»! که احتمالا منظورشان «کافه کتاب بوده» و در این صورت دچار اشتباه شدهاند.
با همه اینها تا مدتی پیش شاید هنوز امیدها بر این بود که این غلطها میتواند با تلاش نظام آموزشی اصلاح شود؛ تا اینکه در آموزش روزهای کرونایی هم سر و کله غلطنویسیها پیدا شد! عکسهای مختلفی از شبکه «شاد» آموزش و پرورش به دستمان میرسید و ابراز تعجب مخاطبان از اینکه چطور در یک فضای آموزشی کلمات غلط نوشته میشوند. ماجرا از این قرار است، در این برنامه که برای آموزش دانشآموزان در روزهای کرونایی آماده شده و با نظرات مختلفی همراه بوده، استیکرهایی دیده شده با اشتباههایی مثل رعایت نکردن هکسره؛ برای مثال «وقته کاره» به جای «وقت کاره» و ... .
شاید همین میشود که برخی از کاربران فضای مجازی با آموزش غلط میخواهند جلو درستنویسی را هم بگیرند؛ یعنی نوشتار درستی را میبینند و گمان میکنند غلط است و آن را تذکر میدهند در حالی که این خودشان هستند که غلط مینویسند؛ این هم گونه دیگری است از پدیده غلطنویسی در فضای مجازی!
نظر شما