پخش زنده
امروز: -
مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان گفت: در ۲۵ ماه اجرای هوشمندسازی یارانه آرد و نان، میزان صرفه جویی آرد ۳ میلیون و ۶۱۰ هزار تن، معادل ۶۵ هزار میلیارد تومان بود.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه تلویزیونی میز اقتصاد شبکه خبر، با حضور آقای محمدرسول نظافتی مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و آقای محمد سلیمانی رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی به بررسی آخرین وضعیت اجرای طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان پرداخت.
مشروح این برنامه را در ادامه می بیند:
سوال: درباره توزیع هوشمند خمیرمایه بگویید.
نظافتی مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان : مساله خمیرمایه مسالهای بود که قبل از طرح هوشمندسازی سابقا براساس مکانیزمهایی که در فرآیند توزیع خمیرمایه وجود داشت در کشور درحال توزیع بود ولی بعد از طرح هوشمندسازی شاهد آشفتههایی در بازار خمیرمایه شدیم.
سوال: یک بازار سیاهی وجود دارد در بازار آزاد عرضه میشود.
نظافتی: بله، موضوع قیمت خمیرمایه در بازار گاهی حدود تا صددرصد افزایش داشت نسبت به قیمت مصوب خمیرمایه و با این حال بازهم موضوع دسترسی پذیری خمیرمایه برای نانوایان ما محدود شده بود یعنی همه نانوایان ما به میزان مورد نیازشان دسترسی نداشتند و اگر هم به صورت موردی دسترسی پیدا میکردند با قیمتهای غیرمصوب قاعدتا و بالاتر از نرخ مصوب بود.
در طرح هوشمندسازی که منطق تخصیص آرد یارانهای واحد خبازی بر مبنای عملکرد صورت گرفت ما در این سامانه به دلیل این که مصرف خمیرمایع هم یک درصدی از میزان آرد اختصاص یافته شده است یعنی نانوایان ما میزان مصرف خمیرمایه شان وابستگی کامل به میزان آردشان دارد به همین خاطر با هماهنگیهایی که وزارت صنعت معدن و انجمن کارخانجات خمیرمایه و اتحادیههای نانوایان کل کشور با طرح هوشمندسازی داشتند این امکان فراهم شد تا خمیرمایه ما به ازای تخصیص هوشمند آرد یعنی هر نانوایی که در سامانه اقدام به خرید آرد یارانهای انجام میدهد ما به ازای آردی که به آن تخصیص پیدا میکند همان میزان دسترسی به خرید خمیرمایه با نرخ مصوب دارد.
سوال: کدام سامانه؟
نظافتی: در همین سامانه یکپارچه خرید آردی که نانوایان مکرر دارند مراجعه میکنند.
سوال: به میزان نیازش خمیرمایه به نرخ مصوب؟
نظافتی: بله، به نرخ مصوب در اختیارشان قرار میگیرد.
سوال: از بازار آزادی که وجود داشت و سیاهی که وجود داشت جلوگیری میشود.
نظافتی: قطعا، در موضوع خمیرمایه بعد از اجرای این طرح زمانی که رصد میکردیم بازار آزاد خمیرمایه را در استان، چون اول این طرح را به صورت آزمایشی در سه استان بعد بقیه استانها به تدریج اضافه شدند.
سوال: به چند استان رسیده است؟
نظافتی: الان حدود ۲۷ استان دسترسی خمیرمایه را دارند.
سوال: چه زمانی کامل میشود؟
نظافتی: زیرساخت هایمان فراهم است منتظریم مدیران استانی هماهنگی لازم را در استان انجام بدهند و به سامانه متصل شوند. اثر موضوع هوشمندسازی خمیرمایه در بازار آزاد زمانی که طرح را رصد میکردیم قیمت مصوب خمیرمایه قاعدتا قیمت مصوبی برای کل کشور در انواع خمیرمایه، در موضوع قیمت آزاد در هر استانی که طرح پیاده سازی میشد قیمت آزاد بلافاصله کاهش و در حد قیمت مصوب توقف میکرد.
یعنی ایراد عرضه و توزیع خمیرمایه حل میشد نانوایان دیگر نیاز نداشتند به بازار آزاد خمیرمایه مراجعه کنند و تقاضا در بازار آزاد خمیرمایه کاهش پیدا میکرد و قیمت بازار آزاد کاهش پیدا میکرد به تبع این سیاست.
سوال: الان کاهش پیدا کرده است؟
نظافتی: بله، در استانهایی که پیاده شده است مردم میتوانند قیمتها رصد کنند و نانوایان هم میتوانند گواهی باشند.
سوال: باتوجه به این که درخصوص خمیرمایه از نزدیک با آن سر و کار دارید الان شرایط به ترتیب شده بهتر شده اوضاع؟
سلیمانی رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی : در رابطه با خمیر مایه کار خیلی خوبی انجام شد طوری شد که در بازار دیگر آن قیمتهایی که قبل از این برنامه میشد که قیمتهای بالایی داشت الان
سوال: فراتر از مصوب بود؟
سلیمانی: بله، فراتر از مصوب بود الان دیگه آن قیمتها نیست الان به حدی رسیده که نانوا در سامانه آن مایعی که به آن تخصیص داده میشود، چون هوا الان یک مقدار گرم شده است حتی صادر هم نمیکند همین الان بازار و عرضه به تعامل رسیده و مشکلی در رابطه با مایه نداریم.
سوال: برگردیم به موضوع طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، اهداف مشخصی داشت اول برنامه هم سعی کردم اینها را بگویم، حدود دو سال از طرح گذشته الان در چه نقطهای قرار داریم و چه کارهایی در این خصوص انجام شده است و چه دستاوردهایی داشته است؟
نظافتی: در موضوع طرح هوشمندسازی تاریخچه خیلی کوتاه از شروع طرح میگویم تا بینندگانی که طرح هوشمندسازی را دنبال نکرده بودند از برنامههایی که زحمتش را شما کشیده بودید در جریان قرار بگیرند بعد در ادامه دستاوردها را خدمتتان ارایه میکنیم.
نظافتی: در موضوع طرح هوشمندسازی در اوایل سال ۱۴۰۱ که مساله آزادسازی ارز ترجیحی در دستورکار دولت قرار گرفت نظر آقای رئیس جمهور شهید رئیسی نظرشان بر این بود که مساله نان و دارو با مدلی متمایز اداره شود که معیشت مردم، سفره مردم هیچگاه در مخاطره قرار نگیرد به همین خاطر طرحی پیشنهاد شد که در آن منطقهایی مثل سهمیه بندی، مثل آزادسازی نرخ و موضوعاتی از این دست وجود نداشت و عملا دولت به اهدافی که برای خودش تعریف کرده بود در این طرح به نتیجه میرسد در برنامه ریزیها به این شکل بود که دولت به اهداف خودش با این منطق میرسد.
شروع طرح که از ابتدای تقریبا اوایل خردادماه ۱۴۰۱ بود یعنی ۲۸ یا ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ با گام شفاف سازی عنوان گام را شفاف سازی اطلاق کردیم به آن طرح را آغاز کردیم در این مرحله دادههای اطلاعات نانوایان ما، پالایش شد تکمیل شد تصحیح شد و محل استنادی قرار گرفت برای تجهیز واحدهای خبازی به دستگاه کارتخوان هوشمند یعنی در ظرف ۸۷ روز کاری به همت عزیزانمان در بانک سپه توانستیم همه نانواییهای خبازی کشور را ظرف مدت ۸۷ روز به دستگاه کارتخوان هوشمند تجهیز کنیم.
نکتهای که این جا لازم به ذکر است که نانوایان ما به ازای دریافت دستگاه کارتخوان هوشمند هیچ هزینهای دریافت نکردند و همه این هزینهها در قالب سرمایه گذاریهایی که اتفاق افتاد و بدون نیاز به ذرهای از منابع دولت پیاده سازی شد.
نظافتی: در گام دوم مساله هوشمندسازی بود، در موضوع فاز هوشمندسازی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان نظام تخصیص آرد یارانهای که سابقه بر مبنای سهمیه بندی بر مبنای اصطلاحا چانه زنی و روابطی بود که نانوایان با مدیریت استان داشتند شکل گرفته بود در این نظام جدید ساختار عوض شد عملکرد نانوا در موضوع فروش نان یارانهای بعد از پالایش مبنای تخصیص آرد یارانهای قرار گرفته بخواهم بیشتر توضیح بدهم نانوایان بعد از این که عملیات فروش نانشان را در پایان هر دوره انجام میدهند در سامانه این تراکنشها را پالایش میکنیم تراکنشهای غیرواقعی را کنار میگذاریم و تخصیص آرد یارانهای در آن لحظه اتفاق میافتد.
نظافتی: در موضوع یک گام جلوتر در موضع فاز هوشمندسازی، هوشمندسازی نظام تخصیص خمیرمایه بود که در این جلسه تصمیم داریم بیشتر به این مساله بپردازیم و این هم در ذیل طرح هوشمندسازی تعریف میشود.
نظافتی: گام بعدی مان هم تعیین ساز و کارهای فروش اینترنتی، درست است که فروش اینترنتی در کشور کمتر از یک درصد از سهم بازار را در اختیار دارد ولی نگاه دولت به مساله فروش اینترنتی نان نگاه مثبتی است تصمیم داریم که این مساله در کشور عمق پیدا کند به همین خاطر ساز و کارها و چارچوبهای قانونیش را پیش بینی کردیم به زودی مردم اثراتش را در موضوع نانواییها میبینند و گام سوم را بگویم مساله مردمی سازی بود این گام تقریبا در دی ماه ۱۴۰۲ با برنامه کاربردی نظر رونمایی شد.
همین جا هم لازم میدانم که از مردم عزیزمان دعوت کنم تا تجربیات خریدشان را در این سامانه ثبت کنند تا بتوانیم از نظرات مردم هم در موضوع تخصیص منافعی که در آینده به نانوایان عزیزمان تخصیص میدهیم مشارکت داشته باشند مثل آرد یارانهای و کمک هزینه و موضوعاتی از این دست.
نظافتی: در موضوع دستاوردها بخواهم بگویم اساسا دستاوردهای طرح هوشمندسازی در موضوع صرفه جویی آرد و در موضوعات فنی تقسیم میشود یعنی در موضوعات فنی یکسری دستاوردهایی داریم که تقریبا در کل کشور تجربه مشابه این را تا الان نداشتیم مثلا در موضوع مرکز تماسی که در موضوعات فنی در اختیار نانوایان عزیزمان قرار دادیم تا موضوعات و مشکلاتشان را از این محل پیگیری کنند این مرکز تماس به صورت ۲۴ ساعت شبانه روز و تا هفت روز هفته پاسخگوست تا الان بیش از یک و نیم میلیون تماس را پاسخ دهی داشته است.
سوال: در موضوع صرفه جویی؟
نظافتی: در موضوع صرفه جویی بخواهم بگویم تا پایان ۱۴۰۲ در گزارشاتی که سابقا خدمت مردم شریف ایران گفته بودیم اگر نگاهمان نگاه به روندی باشد یعنی اگر بخواهیم مبنای صرفه جویی مان را به عدد مطلق خلاصه نکنیم و روندی نگاه کنیم معادل سه میلیون تن صرفه جویی در موضوع آرد یارانهای داشتیم یعنی
سوال: در چه بازه زمانی؟
نظافتی: اگر بخواهم مقداری کاملتر به مساله نگاه کنیم در این عمر ۲۵ ماهه طرح هوشمندسازی میزان صرفه جویی به لحاظ تناژ آرد بگویم تقریبا سه میلیون و ۶۱۰ هزار تن صرفه جویی آرد داشتیم که عدد ریالی آن را بخواهیم بگوییم ۶۵ هزار میلیارد تومان صرفه جویی منابع ریالی بود.
سوال: که تابستان هم در آن حساب شده است؟
نظافتی: تابستان نیست تا بهار ۱۴۰۳.
سوال: بهار ۱۴۰۳ یعنی لحاظ شده است در این عددها؟
نظافتی: بله، این معینش چیست این ۶۵ میلیارد تومان یعنی چی، در موضوع نان مردم یکی از اهداف اصلی دولت تثبیت قدرت خرید مردم در موضوع نان است یعنی هر چقدر که عوامل تولید قرار باشد افزایش پیدا کند قیمتشان دولت متعهد بود که در دولت سیزدهم ما متعهد بودیم که قدرت خرید مردم را در موضوع نان کنترل و مدیریت کنیم و اجازه ندهیم افزایش پیدا کند.
به همین خاطر اگر طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان ترجمه ۶۵ هزار میلیارد را دارم میگویم اجرا نمیشد دولت برای تامین پایدار نان و حفظ قدرت خرید مردم نیازمند ۶۵ هزار میلیارد تومان منابع بیشتر برای این کارش شد یعنی منابع بیشتری را مجبور بودیم که در قانون در برنامه بودجه پیش بینی کنیم تا نان مردم را به شکل پایدار تامین کنیم.
سوال: آقای نظافتی درخصوص دستاوردهای طرح توضیحاتی دادند شما اجرای طرح را چگونه میبینید؟
سلیمانی: دستگاههای کارتخوان قرار بر این بود که اول شروع این دستگاههای کارتخوانها منجر به آزادسازی شود یعنی مرحله مرحله تمام شود تا آزادسازی که آن یارانه اش را به مردم بدهد.
سوال: آزادسازی قیمت؟
سلیمانی: بله، آزادسازی قیمت که این اتفاق نیفتاد یعنی در همان مقدمه بالاخره کارهایی که داشتند فعلا هیچ آیتمی هم به آن اضافه نکرده اند خب اینها زمانی میتوانند این آیتمها را اضافه کنند و بتوانند لااقل یک جوری باشد که پیشبردشان به اهدافشان برسند به این معناست که این طرف سکه را هم نگاه کنند شما یک طرحی را میخواهی اجرا بکنی یک روی سکه را میبینید ولی روی دیگر سکه را نمیبینید روی سکه دیگه کی میشود آن نانوا میشود وقتی اقتصاد آن نانوا دیده نشود و در کارتخوانها هم سال ۱۴۰۰ آن جا لحاظ شود قیمت، خود به خود این دیگه نمیشود این طرح را ادامه داد، اگر خواستی هم ادامه بدهی یا باید کمک هزینهای به نانوایان داده شود
سوال: الان داده میشود کمک هزینه؟
سلیمانی: نه، آن کمک هزینهای که دارند میدهند در نوع دو ۲۶ درصد است و در نوع یک ۴۰ درصد که این خیلی ناچیز است.
سوال: ۲۰ درصد در واقع ۲۶ درصد و ۴۰ درصد قیمت هر قرص نان.
سلیمانی: بله، ۲۶ درصد در نوع دو است و ۴۰ درصد در نوع یک است که این اصلا ناچیز است برایمان. میخواهم این را بگویم که شما وقتی میآیید یک کارتخوانی را آن جا میگذارید در نانوایی فرض کنید میخواهند مردم خرید کنند نان سنگک فرض کنید زده ۳ هزار تومان، سه هزار تومان برای سال ۱۴۰۰ است بالاخره این هزینه ها، این دستمزدها و این امثال اینها همه رفته بالا خب نمیتواند با این پوشش بدهد کمک هزینه ۲۶ درصد به آن دادیم که اصلا ببخشید برای صبحانه آن نانوایان آن کارگران نیست.
ما میخواهیم بگوییم که اگر قرار باشد این طرح ادامه پیدا کند و درستش هم از اول این بود که باید میآید کارتخوانها هم بروزرسانی میشد یعنی بروزرسانی قیمت، اگر از روز اول این دستگاههای کارتخوان بروزرسانی قیمت میشد میتوانستند نانوا هم با آن قیمتی که در کارتخوان قید شده به بروز رساند الان باعث شده که نانوایمان سهمیه اش گاها حالا نمیگویم همه گاها یک عدهای وجود دارند که تعداد بیشتری میزنند، سهمیه اش کم میشود دغدغه هر ۱۰ روز این دارد که سهمیه اش کم شده ولی بعضیها هم سهمیه اضافه شده است.
سلیمانی: ببینید وقتی من آن تعداد نانی که میخواهم بزنم در آن دستگاه کارتخوان و قیمت نان را هم یک جور دیگه محاسبه شده خود به خود بالاتر میرود این جا تعارفی با یکدیگر نداریم.طرح دچار مشکل میشود، از این طرف دغدغه هر ده روزی سهمیه هایش کم میشود از این طرف آن نانوا باید برود در بخشداری.
سوال: درباره موضوعی که آقای سلیمای گفتند بگویید.
نظافتی: آقای سلیمانی موضوع قیمت را مطرح کردند میخواهم یک مقداری نگاه را کلانتر داشته باشیم مساله اقتصاد نان، اقتصاد نانوان، ببینید در موضوع قیمت تمام شده نان دو رکن اصلی داریم یک هزینه آرد را داریم رکن دوممان هزینه تبدیل آب به نان داریم، در موضوع قیمت آرد دولت متعهد بود در موضوع نان مردم به همین خاطر ما قریب به ده سال است که قیمت آرد یارانهای مورد نیاز مصارف خبازیهای یارانهای کشور را هیچ تغییری ندهیم. در موضوع هزینه تبدیل آرد به نان
میخواهم مدافع ترمیم اقتصاد نانوایانیم از ابتدای طرح هوشمندی یکی از دغدغههای اصلی ما در دولت مساله ترمیم اقتصاد نانوایان است. ما این را در لفظ فقط بیان نکردیم در عمل هم اقداماتی را انجام دادیم. اقدام اولمان از روز ابتدایی و در تراکنش اول طرح هوشمندسازی خودمان را متعهد دانستیم باتوجه به این محدودیتهایی که در دولت داشتیم.
موضوع کمک هزینه نانوایان را در دستورکار قرار دادیم یعنی از اول اول نانوایان عزیزمان ما به ازای فروش نانشان ۱۵ درصد فروش نانشان را داشتند از دولت کمک هزینه دریافت میکردند این کمک هزینه بدون وقفه در این ۲۵ ماه پرداخت شده است.
سوال: آقای سلیمانی میگویند کافی نیست.
نظافتی: جلوتر که آمدیم در بهمن ماه ۱۴۰۱ باز این مساله ترمیم اقتصاد نانوایان برای ما باز دغدغه بود به آن توجه داشتیم و رفتیم مذاکراتی را انجام دادیم این کمک هزینه ۱۵ درصدی را به ۳۰ درصد افزایش دادیم مجدد در ابتدای ۱۴۰۲ فکر میکنم در تیرماه یا خردادماه بود که این میزان مجدد به ۴۰ درصد افزایش یافت ۴۰ درصد یعنی چی توضیحی را بگویم، چون نکتهای را آقای سلیمانی گفتند این را لازم میدانم از این جا یکبار دیگر مساله را باهم مرور کنیم.
هزینه تبدیل آرد به نان هزینه تولید نان فارغ از آرد است یعنی این تفاوت نانواییهای نوع یک و نوع دو چیست در قیمت آرد تخصیصی است نانواییهای نوع یک متوسط قیمت آردشان حدود ۸۰۰ تومان هر کیلوگرم است و نانواییهای نوع دوم هزار و ۲۰۰ است ما در دولت متعهد اقتصاد نانواییم ولی در موضوع تخصیص کمک هزینه بنا و پایه و اساس مبنای کمک هزینه به نانوایان عزیز باتوجه به این که قیمت فقط آردشان متفاوت است نه در موضوع کیفیت هیچ تفاوت دیگری این دو نوع آرد با یکدیگر ندارند.
ما بر مبنای نوع یک و نان ساده نوع یک کمک هزینه را تخصیص میدهیم یعنی اگر بخواهیم یکبار فرمول را بگویم میشود ۴۰ درصد ضرب در نرخ نان نوع یک ساده یعنی به افزودنیهایی مثل کنجد و سبزیجات و دیگر افزودنیها که در نانواییها در حال حاضر مشاهده میکنید تخصیص پیدا نمیکند این میشود فرمول کمک هزینه.
سوال: آقای سلیمانی میگوید که ناکافی است و الان حالا شما هر نانوایی که مراجعه کنید میبینید قیمتهای مصوب که مربوط به سال ۱۴۰۰ هم است اصلا رعایت نمیشود.
نظافتی: بله، این مساله را توضیح میدهم در موضوع عدم رعایت نرخ مصوب فقط در کلانشهرها فقط در چند نوع نان خاص در کشور این مساله را داریم شما در شهرستانهای کشور غیر از تهران و یکی دو تا از کلانشهرها مساله عدم رعایت نرخ مصوب را به ندرت مشاهده میکنید.
سوال: آنها این صحبت را دارند که نمیصرفد.
نظافتی: بله، اقتصادشان را باید توجه کرد و مساله نرخ نانها هم یک پدیده استانی است هیچ وقت در کشور این را متمرکز نگه نداشتیم در سال گذشته شاید شاهد بودید که برخی از استانها در موضوع ترمیم اقتصاد نانوایانشان اصلاحاتی را انجام دادیم این در اختیار کارگروه آرد و نان استانهاست و مساله مساله کلان و متمرکز در پایتخت نیست این را استانها خودشان میتوانند تصمیم گیری کنند.
ولی در موضوع اقتصاد نانوایان مثلا کمک هزینه مورد دوم کاهش هزینههای سربار بود مثلا هزینههایی مثل خمیرمایه و موضوعاتی از این دست را تمام هم و غممان این بود در طرح هوشمندسازی که بتوانیم مدیریت کنیم و افزونگیهایی را برای نانوایان تحمیل نکنیم تا بتوانند به صورت حرفهای به شغلشان و تامین نان کشور ادامه بدهند.
سوال: آقای سلیمانی درخصوص موضوع سهمیه آرد نانوایان که شما هم ورودی به آن کردید در این خصوص چه اتفاقی الان افتاده شما در صنف خودتان چه میزان از نانوایان افزایش سهمیه داشتند چه میزان سهمیه شان ثابت مانده و چه میزانی با کاهش مواجه شدند؟
سلیمانی: اول صحبتهای آقای نظافتی که گفتند چند تا نکته را بگویم. ببینید در نرخ گذاری ما هشت درصد شامل حال آرد میشود ۹۲ درصدش هزینههای جانبی است که از بازار آزاد نانوایی دارد تامین میکند در کسر سهمیهها که الان میگویند نانوایان ما به خاطر همین است شما نمیتوانید کاری را بیارید روی دستگاه کارتخوان بگذاری و بگویی باید از ۱۴۰۰ تا الان درست با این کار کنی.
پس بنابراین الان ضربهای که نانوای ما میبینید به خاطر همان است که ترمیم قیمت روی این دستگاهها انجام نشده از آن طرف سهمیه آن نانوا کم میشود از آن طرف جریمه میشوند خب این معضلات است آن نانوا یک کارگاه تولیدی است چهار تا پنج تا شش تا کارگر دارد نمیشود بگویید یک کارتخوانی بگذاری آن جا برای سال ۱۴۰۰ باشد بگو باید روال این را انجام بدهید.
الان هر شب نانوا میگوید چند تا نان بکشم درست است آیا چه تعدادی باشد درست باشد شاید گاهی آن فردی که تعداد نان بیشتری پخت کرده همان کسر سهمیه بشود متوجه نشود بله درست بود ولی مشروط به این که اگر در کنار اینها همان که دوباره هم گفتم قیمت نان قیمتش بروز میبود در این کارتخوانها آن وقت میدیدم واقعا آیا نانوا کسر سهمیه شده یا جریمه شده من به شدت میگویم ۸۰ درصد ۹۰ درصد این کار ما درست میشد ولی الان نه نرخ گرفتند
سوال: در شرایط حاضر چقدر از نانوایان سهمیه شان تغییر کرده است؟
سلیمانی: همین را دارم میگویم باوجودی که نرخ ندادند هم کسر سهمیه میشوند گاها بعضیها هم جریمه میشوند همی نمیداند چه جوری با آن کار کند بعضی از نانوایانمان، بله داریم افرادی هم وجود دارند شاید بیست درصد سی درصد چهل درصد سهمیه شان اضافه شده خب بعضی هایشان هم باز کم شده، اما این دغدغه را دارد که چکار باید بکند بتواند آن کارش را درست انجام بدهد.
سوال: یک آمار کشوری به ما بدهید که چه تعداد و چند درصد از نانوایان سهمیه آردشان اضافه شده با طرح شناورسازی و چه تعداد ثابت مانده و چه تعداد کاهش پیدا کرده است؟
نظافتی: موضوع تخصیص آرد یارانهای است عبارت سهمیه را سعی میکنیم بکار نبریم، چون موضوع سهمیه ثابت است همان طور که ابتدای عرایضم گفتم در فاز هوشمندسازی مبنای تخصیص آرد یارانهای عملکرد نانوایان است این عملکرد بعد از این که براساس الگوهایی پالایش میشد شد مبنای تخصیص آرد یارانه ای.
سوال: عملکرد یعنی هر چقدر نان بیشتر پخته شود؟
نظافتی: هرچقدر فروش نان داشته باشد این یکسری ضوابطی دارد یعنی یکسری از مراجعاتی که در دفترم خدمت نانوایان عزیزیم بعضی وقتها مراجعاتی میشود مکاتباتی میشود مثلا یک فردی یک واحد خبازی مثلا ۱۰ تن آرد برای بازه یک ماهه دریافت و خرید کرده است در پایان ماه زمانی که عملکرد این بازه را سنجش میکنیم مشاهده میکنیم در کارنامه نانوا خود نانوایان عزیزمان دسترسی دارند در برنامه کاربردی شان به کارنامه شان دسترسی دارند مشاهده میکنند که مثلا بیست تن عملکرد ثبت کرده بعد میگوید که چرا اصطلاحا سهمیه ام کم شد.
خب قاعدتا معلوم است یعنی ده تن آرد دریافت کردند توقعمان این است که ده تن میزان عملکرد ثبت کنند یعنی این هر میزان که عملکرد ثبت کنند نیست. در موضوع کاهش دسترسیها ما دادههایی را سابقا در نشستهایی که قبلا داشتیم گفتیم تقریبا این تعادل تعدادی بهم نخورده در طول این بازه یعنی تقریبا الان بیش از ۷۰ درصد از نانوایان ما تجربه افزایش یا تثبیت در تخصیص آردشان را یا دسترسی به آرد یارانهای شان را داشتند و عملا حدود سی درصد.
سوال: کاهش پیدا کرده؟
نظافتی: ما به ازای عملکردشان و این میزان حالا اگر بخواهیم تراکنشهای غیرواقعی را داده کلان خدمتتان بگویم، بیش از نود درصد تراکنشهای واقعی که در سامانه رویت میکنیم را کمتر از سی درصد واحد خبازی در کشور ثبت کردند. این اگر بخواهیم یک مقدار دقیقتر به این مساله نگاه کنیم این حدود سی درصد از واحدهای نانوایی در کشور همه این نود درصد را انجام ندادند یعنی این عملا توزیع این میزان نود درصد تراکنشهای واقعی در بین این یکسان نیست قاعدتا یک عدهای بیشتر بودند یک عده کثیری هم کمتر این تراکنشهای غیرواقعی را ثبت کردند.
سوال: این باعث نشده که در فروش نان یک سقفی گذاشته شود و این صحبتهایی که قبلا هم انجام میشد یعنی کسی اگر یک تعدادی نان میخواهد محدودیتی داشته باشد در دریافت آن؟
نظافتی: خیر، ما مسیرهای تامین نان برای مصارف مختلف را در طرح هوشمندسازی پیاده سازی کردیم یعنی به نظرم یکی از همین اقداماتی که تقریبا در کشور بی بدیل است مساله توجه به این استثنائات است در زمانی که میگوییم طرح هوشمندسازی آرد و نان مساله نان کشور در نان باتوجه به این که سه حرف است خیلی ساده به چشم میشود ولی زمانی که در وارد فضای سیاست گذاری و حکمرانی مساله میشویم با استثنائات متعددی روبرو میشویم از مساله خیرات نان گرفته در مساله فروش نقدی نان گرفته در موضوعاتی از این دست.
سوال: یعنی شما میگویید محدودیتی ندارد.
نظافتی: یعنی بعد در موضوع مصارفی که میگویم ما مسیر تامین نان مصارف متعارف مردم مصارف یومیه شان مصارف روزانه شان را در کارتخوانها وجود دارد مصارفی که در قالب مراسمات است در قالب مصارف تجاری است آن هم مسیرش جداگانه مشخص است یعنی هر فردی هر مدلی تقاضای نان داشته باشد قاعدتا میتواند از همه نانوانیهای کشور این میزان را تامین کند.
نکتهای را بگویم باتوجه به این مراسمهایی که در دهه محرم داریم ما قاعدتا روال بر این بود که کسب و کارها مصارف پرحجم نان تعداد بالای نان قاعده شان این بود که ثبت نام میکردند در سامانه نظر نقطه آی آر بعد از تایید مراجعی که داشتند به نانواییها مراجعه میکردند و از منوی کسب و کارها خریدشان را انجام میدادند در این خرید هم کمک هزینه هم آرد نانوایان تعلق میگیرد.
در موضوع مراسم مذهبی که در این ایام داریم با درخواست برخی از استانها این امکان را فراهم کردیم که مردم عزیزمان، هیئت ها، مساجد و حسینیهها همه مراسمهای مذهبی که در این باره که مساله اطعام مردم را داشته باشند بلافاصله پس از ثبت درخواستشان تایید میشوند و میتوانند به نانوایی مراجعه کنند یعنی درگیر تایید ثبت نام نیستند.
سوال: آقای سلیمانی نکتهای داشتند؟
سلیمانی: آقای نظافتی الان شما فرآیند هیاتها نانهایی که دارند میدهند درست است ولی فرآیندش طولانی است شاید ببخشید دیگه یک روز یا دو روز زمان ببرد.
نظافتی: عرضم همین بود این نکتهای که گفتم این بود که در این بازه مراسمات حالا ماه محرم یا ماه صفر این امکان را فراهم کردیم که بلادرنگ پس از ثبت دیگه درگیر فرآیند خرید نشوند.
سلیمانی: بارها نانوا بوده میخواسته برای هیات نان بدهد نداده یا گفتیم اگر تعداد زیاد نان هیات میبره باید نامه بزند ببرد فرمانداری فرمانداری آن را تایید کند.
نظافتی: نه این مسیرها تصویب شد.
سلیمانی: یک نکته دیگه را بگویم الان شما در رابطه با مهاجرین افغان که بالای ۶ میلیون در ایران داریم چه تدابیری اندیشیده شده است اصلا در این دستگاه گذاشتید مشخص است یا مشخص نیست یا آن تعدادی که نقدی میخرند و افرادی که کارت هدیه دارند یا خرید نقدی اینها چه فرآیندی ایجاد شده برایش؟
نظافتی: در موضوع اتباع این طرح عمری حدود ۲۵ ماهه دارد حدود اتباع در کشورمان که عمری چندین ساله دارد یعنی هیچ وقت در موضوع خرید اتباع هیچ محدودیتی اعمال نکردیم.
سلیمانی: محاسباتش را بگویید.
نظافتی: محاسبه خاصی ندارد. همه نانوایان در ازای فروش واقعی نان به مردم حالا یا کارت هدیه است، بن کارت است یا فروش نقدی از طریق کارت نانواست یا هر مسیر دیگری که در اختیارشان قرار بدهید فروش را انجام میدهند ما به ازایش هم آرد و هم کمک هزینه یعنی یک نانوایی را برایم مثال بزنید برای مردم عزیزمان مثال بزنید که به دلیل عرضه نان به اتباع به هر مدلی نقدی فروخته یا فلان خارج از روشهایی که خدمتشان ارایه کردیم دچار کاهش دسترسی به آرد یارانهای شدند ما قطعا پاسخگو خواهیم بود.
سلیمانی: ببینید معمولا منطقهها فرق میکند جاهایی است که منطقه افاغنه اش بیشتر از این حرفهاست خواهشم این است که این افاغنه کارت ندارند دیگه معمولا پول نقد میآورند اکثرا من دیده ام اینها چه جوری آردشان بهشان داده میشود.
نظافتی: آرد نیست قرار است نان از نانوایی تهیه کنند.
سلیمانی: آن سهمیه شناوری که میگویید تخصیص داده میشود وقتی دارم نقدی میگیرم که در دستگاه کارتخوان که نمیرود.
نظافتی: مسیرش را خدمت همه نانوایان گفتیم مسیر کارت نانوا، نانوایان هنگامی که مراجعهای دارند که فرد پول نقد همراه خودش آورده از کارت بانکی قرار نیست استفاده کند پول نقد را دریافت میکنند و ما به ازایش کارت بانکی را استفاده میکنند.
سلیمانی: میخواهم بگویم ببینید الان بازم آن مشکل شده است ما کارت نانوا را میبریم میگوید ده تومان به بالا نکشید خب طرف آمده دو تا سه نفرند باز آن هم یک مشکلی است کشیدن آن کارت یا گاها در دسترس نباشد این هم وجود دارد منظورم این است که این معضلات وجود دارد.
نظافتی: یکی از معضلاتی که در طرح هوشمندسازی پیش بینی شده هیچ گاه نگاه این را نداشتیم که همه کشور را با تهران مقایسه کنیم همه روستاها را با مرکز شهرستان یا استانشان مقایسه کنیم. در این طرح اگر قرار است که شاخصی را به صورت محلی اعمال بکنیم نانوایان هر منطقه باهم مقایسه میشوند نانوایان بقیه شهرستانهای تفتان استان سیستان و بلوچستان در نانوایی که در روستا واقع شده است با روستاهای هم نوع خودشان مقایسه میشوند و این مساله را پذیرای اینیم که اگر مسالهای موردی مراجعه شد به اتحادیه در خدمتتانیم که موضوع را بررسی کنیم.
سوال: نکتهای که وجود دارد حالا بحث این است که سهمیه آرد به صورت هوشمند محاسبه میشود و در اختیار نانوا قرار میگیرد، اما اتفاقی که در میانه راه افتاد درخصوص طرح حق قانونی داده شد به بخشداران که آن سهمیهای که به صورت هوشمند تعیین میشود آرد برای نانوایان آن بخشدار میتواند آن را تغییر دهد این خودش یک امضای طلایی نیست.
نظافتی: نه، ببینید عملا یک نکته به فرمایش شما اضافه کنم مساله تخصیص اختیار اجازههایی که به کارگروههای آرد و نان استانها داده شد در خردادماه ۱۴۰۲ در جلسه ستاد تنظیم بازار کشور این اختیار تا یک سقفی به کارگروههای آرد و نان استانها تفویض شد که کارگروهها براساس ملاحظات میدان، چون بالاخره یکسری اقتضائاتی در کف استان مدیران استانی مشاهده میکنند که لازم میدانند که در چارچوب اختیارشان ترمیمهایی را در موضوع تخصیص آرد یارانهای انجام بدهند.
سوال: همین امضای طلایی نیست.
نظافتی: امضای طلایی نیست، چون در کارگروه مطرح میشود و قاعدتا اختیار کارگروه آرد و نان است اختیار بخشدار یا فرماندار نیست و کاملا دادههای که در موضوع ویرایش، افزایش یا کاهش پیدا میکند در کشور در حال رصدشیم گزارشهای نوبهای و دورهای مرتبی را خدمت وزارت کشور و حوزه آقای معاون اول ارسال میکنیم و قاعدتا این رفتارها رصد میشود و به همین خاطر نمیتوانیم امضای طلایی تلقی کنیم.
سلیمانی: میگوییم اگر این طرح صددرصد درست است چرا باید باز این فرمایش شما که میگویید بیاید بخشداری فردی آن جا بنشیند از صبح تا شب نانوا یک روز که باید برود آن جا نوبت بگیرد روز بعد برود آن جا بالاخره یک جورایی فوق العادهای ده تا بیست تا بهش بدهند اگر طرح مشکل ندارد پس چرا این فوق العادهها باید داده شود؟
نظافتی: اولا هیچ وقت ادعا نکردیم که طرح صددرصد صحیح است مسالهای که میگویید ببینید مسیر و روال اصلی تخصیص آرد یارانهای تخصیص سامانه هوشمند نانوایان عزیز این اختیارات در چارچوبی به کارگروههای آرد و نان تفویض شده که به دلیل ملاحظاتی که خودشان تشخیص میدهند نه به مراجعه واحدهای نانوایی که دچار کاهش دسترسی شدند خودشان تشخیص میدهند میتوانند به این واحدها تخصیص آرد یارانهای مازاد داشته باشند در قالب فوق العاده یعنی مسیری نیست که بگوییم این مسیری است ولی ناهموار است نه این مسیر را هیچ وقت تعریف نکردیم و نخواهیم کرد موضوع تخصیص آرد یارانهای فقط از طریق سامانه هوشمند و ثبت تراکنشهای فروش در پایانههای هوشمند موجود در نانوایی هاست موضوع اجازه اختیارات کارگروه مساله دیگری است این را در چارچوب اختیارات هر مدیر استانی در کارگروهها میتوانند تایید کنند این اصلا مسیری نیست که بخواهیم
سوال: نکته دیگری که وجود دارد در ابتدای طرح در شروع راه اعلام شد که روزانه ۵ هزار تن عرضه خارج از شبکه آرد وجود دارد الان که دو سال گذشته از اجرای طرح این پنج هزار تن به چقدر رسیده است؟
نظافتی: در موضوع محاسبه روزانه، چون عدد را کلان خدمت شما گفتیم در موضوع کاهش هدررفت ما یک توزیعی را در باب آن صرفه جویی خدمتتان بگویم ببینید روند مصرف آرد یارانهای در کشور یعنی مصرف نان کشور به طور اگر بخواهیم روند سالیانه اش را بررسی کنیم حدود سه درصد در هر سال رشد داشت ما بعد از اجرای
سوال: آنها بعدا میگویند این پنج هزار تا چقدر شده اگر بخواهیم؟
نظافتی: باید این عدد سیصد و سه میلیون و پانصد یا ششصد هزار تن را تقسیم میکنیم به تعداد روزهایی که طرح گذاشته این عدد محاسبه میشود میزان کاهش پنج هزار ولی باز هم قایل نیستیم این عدد به صفر رسیده یعنی این عدد به صفر میل میکند و به تدریج در روزهای آتی و ماههای آتی و سالهای آتی این عدد به صفر میل میکند یعنی عدد مطلقی الان نمیتوانم بگویم.
سوال: درخصوص عرضه اینترنتی نان هم قرار بود تغییراتی ایجاد شده و کارهایی انجام شود، چه کارهایی تا حالا شده است؟
نظافتی: در موضوع عرضه اینترنتی نان دو دغدغه مطرح بود دغدغه اول مساله عدم رعایت نوبت بود افرادی که در برای خرید حضوری نان به نانواییها مراجعه میکردند شاهد این بودند که پیکهای فروش اینترنتی نان مراجعه میکردند و حالا بدون نوبت نانی را دریافت میکردند و مساله دوم مساله نرخ بود قیمت نان آن قیمت مصوب آن در موضوع فروش اینترنتی گاها رعایت نمیشد و سبب رنجش خاطر مردم عزیزمان شده بود.
سوال: آردش یارانهای بوده.
نظافتی: بله، آرد یارانهای دریافت میکردند. زیرساختی را با محوریت وزارت صمت پیش بینی کردیم و در کارگروه تنظیم بازار کشور مصوب شد که در موضوع نوبت و رعایت نوبت نانواییهایی امکان فروش اینترنتی نان را داشته باشند که مجهز به سامانه نوبت بدهی باشند. این امکانی بود که در شروع راه مستلزم اتصال نرم افزاری سکوهای فروش اینترنتی نان بود که الان بخواهم خدمتتان آخرین گزارش را بگویم در حال حاضر منتظر این برقراری اتصالیم و به موازاتش زیرساختهای اتصال سامانه نوبت دهی که در مصوبه به آن اشاره شده است را در طرح هوشمندسازی در حال پیش بینی آنیم و مساله دوم مساله نرخ بود که حالا در جلسه دیگری به آن میتوانیم بپردازیم.
سوال: نرخش یعنی مشخص است؟
نظافتی: عرضه اینترنتی نان دو مدل پیش بینی شده بود مساله اول رعایت قیمت مصوب و دریافت آرد یارانهای و کمک هزینهای که نانوایان به حقوقشان برسند مدل دوم هم موضوع فروش رقابتی بود که باعدتا در این مدل نانوایان آرد یارانهای شان را در سامانه به صورت خودکار با نرخ دیگری محاسبه میشد و به آن تخصیص داده میشد.
سوال: که بتوانند به صورت رقابتی بفروشند و آن نرخ مشخصی ندارد، از چه زمانی اجرا میشود؟
نظافتی: زمان بندی نمیتوانم بگویم، اما به محض پیاده سازی اطلاع میدهیم.
سلیمانی: در مورد کارتخوانای کاش شرکت دیگری در کنار این شرکت بود به عنوان رقابت به عنوان این که یک نفر اگر ضعیف است در پشتیبانی اش بتواند کار آن را انجام بدهد الان سامانهای را دادند تلفنشان را اگر بزنید شاید پانزده دقیقه بیست دقیقه پشتش بمانید بحث پشتیبانی باز تکرار میکنم در رابطه با این دستگاه کارتخوان باید اقتصاد نانوا دیده شود بتوانیم پیشبردی در این طرح داشته باشیم شما وقتی یک کیلو نان خشک را پانزده تومان میگویند در بازار آزاد نان گرم هفت تومان نانوا چه انگیزهای دارد که این کار را کند یا کارگر، مزد کارگر، هزینه، کرایه ملک و امثالهم همه رفته بالا چه جوری میتواند دستگاه کارتخوان را ببرد جلو بعد با مصوب ۱۴۰۰ درست کار کند وقتی که درست کار نکند شامل جریمه میشود سهمیه آردش کم میشود.
سوال: کم فروشی میشود، گرانفروشی میشود فراتر از نرخ مصوب.
سلیمانی: بله، آقای نظافتی میگوید نرخ دست ما نیست پس باید در کنار هم موازی هم این کار باید انجام شود نباید یکی انجام شود باقی انجام نشود خواهشم از مسئولین این است که هرچه زودتر به فکر این باشند این بلبشو هم جمع شود با این قیمتها حقیقت ناراحتیم چرا باید این جوری باشد سه سال است نرخ ندهند به چه منظور با این ۲۶ درصد و ۴۰ درصد که اصلا کاری پیش نمیرود.
سوال: نانها کوچکتر میشود، گرانفروشی.
سلیمانی: بله، ببینید مجبور است این کار را بکند یک کارگر ساده افغانی الان ششصد تومان هفتصد تومان مزد میگیرد یک کارگری خواست ماهر در نانوایی سنگک علی الخصوص سنتی از چهار پنج تا کارگر دارد این باید شش ماه پنج ماه دوره ببینید شاطری یاد بگیرد وقتی این دوره ببینید نمیآید این حقوق را بگیرد میگوید کیسهای این قدر میگیرم میآیم میپزم پس بنابراین نانوا با این چالش هاست و در این گرمای ۵۰ تا ۶۰ درجه کدوم صنف است که ایستاده پای کار کار میکند با این همه گرما و حرارت ولی تحمل میکند ولی متاسفانه حق و حقوقش داده نمیشود.
سوال: آقای نظافتی دورنمای طرح چیست یعنی از این به بعد باید در طرح هوشمندسازی آرد و نان با دستاوردهایی که گفتید منتظر چی باشیم؟
نظافتی: در افقی که برای طرح متصوریم مساله مشارکت مردم ما زیرساخت مشارکت مردم را فراهم کردیم و خواهشمان از مردم شریفمان این است که در این زیرساخت مشارکت کنند و تجربه خرید نانشان را و نظراتشان را در این سامانه ثبت کنند.
سوال: یکبار دیگر سامانه را بگویید.
نظافتی: سامانه نظر نقطه دات آی آر سامانه ثبت خرید نان در کشور است یعنی مردم عزیزمان بلافاصله بعد از خرید نانشان در لحظه میتوانند رسید الکترونیکی خرید نانشان را مشاهده بکنند و ما به ازای آن نظر بدهند. یک توضیحی را در باب پشتیبانی خدمتتان بگویم ببینید فرآیندی را پیش بینی کردیم که اگر به هر دلیلی اختلالی در شبکه بود شکستگی خرابی در موضوع کارتخوان هوشمند بود نانوایان بلافاصله میتوانند تماس بگیرند با مرکز تماس و اعلام کنند و ما آن بازهای که اعلام خرابی اتفاق افتاده تا رفع خرابی را کمک هزینه و با آرد معادلش را محاسبه میکنیم به آنها تخصیص میدهیم یعنی اجازه نمیدهیم از هیچ نانوایی تضییع شود.
سوال: درباره سامانه نظر که گفتید نظراتی که مردم میدهند تاثیر خواهد داشت در سهمیه آرد دریافتی نانوایی.
نظافتی: نظرات مردم بعد از این که دادههای نظارت مردم پالایش و آمایش میشود در سوابق عملکرد نانوایان درج میشود و قاعدتا نظرات مثبت تاثیر مثبتی در فرآیند تخصیص آرد یارانهای در موضوع کمک هزینه و سایر منافعی که در آینده برای نانوایان پیش بینی خواهد شد قطعا تاثیرگذار است نظرات منفی هم به همان شکل تاثیرگذار است.
سوال: تا الان تاثیر گذاشته، چون سامانه یکسالی است که راه افتاده است؟
نظافتی: تا الان آن جرم جمعیتی قابل اتکایی در موضوع همه نانوایان کشور را نداشتیم فقط در بعضی از کلانشهرها این موضوع را داشتیم ولی تمام تلاشمان این است و خواهشمان این است که مردم عزیزمان در این حوزه مشارکت بکنند تا بتوانیم اینها را در سوابق عملکردی نانوایان درج کنیم.
سوال: شاید خیلی امیدوار به نتیجه بخش بودن نیستند که نمیآیند و مشارکت نمیکنند.
نظافتی: نتایجشان را در همان سامانه به مردم اطلاع رسانی خواهیم کرد که نظر شما چه تاثیری بر منافع آن نانوایی که از آن نانوایی خرید کردند داشته است، این را اطلاع رسانی میکنیم.
سلیمانی: بازهم دارم میگویم اگر قرار باشد بازهم این کار انجام شود باید اول مشکلات دیگه در اقتصاد دیده شود بیایید بگویید مولفهها را اضافه کنید این بدتر میشود که، مردم ضرر میکنند، کیفیت نان پایین میآید، اگر نرخ واقعی داده شود هم کیفیت بهتر میشود و هم این تخلفات نمیشود. تا زمانی که این نرخ داده نشود کیفیت خوب نخواهد بود با این مسالهای که دارند پیش میروند اگر رتبه بندی کردند که بالاتر بروند باز کیفیت بیشتر خواهد بود یعنی کیفیت پایین میآید نظرم این است که لااقل بیاید اول دیده شود این کارها درست شود بعد بیایند از مردم نظر بخواهند.
نظافتی: برآوردمان این است که بیش از حدود ۹۰ درصد تراکنشها توسط ۳۰ درصد نانوایان دارد ثبت میشود یعنی بیش از ۷۰ درصد نانوایان کشور نانوایانی متعهد، درستکار و حرفه ایند و لذا مشارکت مردم مطمئن باشید تاثیر مثبتی در منافعشان خواهد گذاشت.
سوال: ۳۰ درصد عدد کمی نیست.
نظافتی: گفتم این ۳۰ درصد، ۳۰ درصد توزیعش نرمال نیست قطعا یک عدهای بیشتر آسیب میبینند در آن ۳۰ درصد هم عدهای منتفع میشوند ولی میگویم که غالبه نانوایان کشور قطعا از این امر منتفع میشوند و مردم عزیزمان که ما یکی از دلایلی که پشت این میزهاییم و پاسخگوی آنهاییم مردم شریفمانند مردم شریفمان هم از این مساله منتفع میشوند حس لذت به آنها دست میدهد.
سلیمانی: آن که درست است، الان مردم شریفمان میدانند در تهران نان دانهای چند میخرند ولی متاسفانه الان دستگاهها اصلاح نشده است.
تا فردا نخواند خرج دکتر کنند